"Φωτοβολίδες" οι προτάσεις Παπανδρέου για την Παιδεία.

συνέντευξη στη Μαρία Μπραουδάκη

Με την ιδιότητα του προέδρου της ΟΛΜΕ , πως κρίνετε την πρόταση του νέου προέδρου του ΠΑΣΟΚ για τη συγχώνευση των υπουργείων Παιδείας και Εργασίας; Υπό ποιες προϋπόθεσης νομίζετε ότι είναι εφικτή η σύνδεση εκπαίδευσης και αγοράς εργασίας;

«Αρχικά πρέπει να κάνουμε μια παραδοχή : στην εποχή της γνώσης και της πληροφορίας η εκπαίδευση και η κατάρτιση αποτελεί τον βασικότερο παράγοντα για την παραγωγική διαδικασία. Άλλωστε δεν είναι τυχαίο ότι στην σύνοδο της Λισσαβόνας η Ευρωπαϊκή Ένωση έθεσε σαν κυρίαρχο στόχο να γίνει η οικονομία της η πιο ανταγωνιστική οικονομία της γνώσης.

Από την άλλη, όμως, πλευρά θα είμαστε τελείως αντίθετοι με το ανθρωπιστικό ιδεώδες, αν θεωρήσουμε ότι ο χώρος της Παιδείας πρέπει να φροντίζει αποκλειστικά τον παραπάνω προσανατολισμό. Παιδεία σημαίνει κάτι το γενικότερο και το πολυτιμότερο. Σημαίνει κοινωνικοποίηση, διαμόρφωση μιας ανεξάρτητης και πολύπλευρης προσωπικότητας, προετοιμασία του αυριανού πολίτη και σε τελική ανάλυση σημαίνει τη μόρφωση πέρα από τις ανάγκες και τις επιταγές της επαγγελματικής αποκατάστασης.

Στο πλαίσιο αυτό η πρόταση για τη συγχώνευση των Υπουργείων της Παιδείας και της Εργασίας είναι εντελώς έξω από τον πολιτισμό και τη φιλοσοφία μας και δείχνει ελλιπή κατανόηση των πραγματικών ορίων του αγαθού της Παιδείας που είναι κάτι πιο σύνθετο από την ανάγκη εργασιακής αποκατάστασης. Από την άλλη πλευρά είναι απολύτως βέβαιο ότι πρέπει να ενταθεί η διασύνδεση κάθε εκπαιδευτικής βαθμίδας με την παραγωγική πραγματικότητα. Ιδιαίτερα ο χώρος της Μέσης και της Ανώτατης εκπαίδευσης πρέπει να βρίσκεται σε αμφίδρομη επαφή με την παραγωγική κοινότητα του τόπου, ώστε να προετοιμάζει επαρκώς τους νέους και για το ζήτημα της επαγγελματικής τους αποκατάστασης. Άλλο, όμως αυτό και άλλο η υπαγωγή όλου του οικοδομήματος της Παιδείας στους προσανατολισμούς της εργασιακής πραγματικότητας».

Η ΟΛΜΕ, πολλάκις έχει καταγγείλει την κυβέρνηση για αδιαφορία στο ζήτημα της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών και συχνότατα της απέδωσε προσπάθεια χειραγώγησης του εκπαιδευτικού κόσμου με την εφαρμογή του ισχύοντος συστήματος αξιολόγησης. Ποια μέτρα θα πρέπει να ληφθούν σ΄ αυτούς τους τομείς για να υποστηριχθεί ο ρόλος των εκπαιδευτικών  στα δημόσια σχολεία;

«Αρχικά ως προς το θέμα της αξιολόγησης προσωπική μου θέση είναι ότι η διαδικασία αυτή χρειάζεται σε κάθε πτυχή της δραστηριότητάς μας προκειμένου να πετύχουμε τη βελτίωσή μας. Από την άλλη πλευρά η διαδικασία της αξιολόγησης θα πρέπει να τηρεί κάποιες βασικές αρχές, με κυριότερη την ιεράρχηση των αξιολογουμένων αντικειμένων. Πρώτα θα πρέπει να αξιολογηθούν προγράμματα και στρατηγικές και κατόπιν τα εκτελεστικά τους όργανα, οι εκπαιδευτικοί.

Ο τρόπος με τον οποίο η παρούσα κυβέρνηση επιθυμεί να εισάγει την αξιολόγηση στο εκπαιδευτικό έργο δείχνει την καθεστωτική της νοοτροπία και την επιθυμία της να ασκεί πιέσεις στους εκπαιδευτικούς. Γενικότερα ο Έλληνας εκπαιδευτικός δεν είναι ικανοποιημένος με τον τρόπο της επιμόρφωσής του σήμερα ούτε με την αναγνώριση του έργου του από την πολιτεία. Χρειάζεται μια πολύπλευρη επιμορφωτική προσπάθεια που θα λαμβάνει υπόψη της τις εκπεφρασμένες ανάγκες του εκπαιδευτικού. Χρειάζεται επίσης να διευρυνθούν οι δυνατότητες για μεταπτυχιακές σπουδές των εκπαιδευτικών. Επιπλέον ο δάσκαλος και ο καθηγητής θα πρέπει να έχουν στη διάθεσή τους την υποδομή που διαθέτουν οι άλλοι Ευρωπαίοι συνάδελφοί τους, καθώς επίσης και τις εξασφαλίσεις των τελευταίων σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο».

Πως βλέπετε το μέλλον των ελληνικών πανεπιστημίων, σε μια άκρως ανταγωνιστική ευρωπαϊκή και διεθνή ανώτατη εκπαίδευση, με το δεδομένο της ελλιπούς χρηματοδότησής τους και του ότι μέχρι σήμερα δεν έχει εφαρμοστεί ένα κεντρικό σύστημα αξιολόγησής τους;

«Τα ελληνικά ανώτατα και ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα έχουν να παρουσιάσουν αρκετά επιτεύγματα, αν συνυπολογίσουμε τις ελλείψεις σε υποδομές που εμφανίζουν και την κατ’ επίφαση αυτοδιοίκησή τους σε μια σειρά από σημαντικά θέματα. Το μέλλον τους θα είναι αρκετά δημιουργικό, αν η πολιτεία εξασφαλίζει ένα πλαίσιο ουσιαστικής αυτοδιοίκησης και ταυτόχρονα τους αναγνωρίσει έναν επιτελικό ρόλο στην κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη. Είναι, όμως, εξίσου σημαντικό να πάψει το κράτος να παρεμβαίνει υπόγεια στις διαδικασίες διοίκησης και αξιολόγησης των πανεπιστημίων. Η ίδρυση και η λειτουργία των Α.Ε.Ι. θα πρέπει να μείνει μακριά από κομματικές σκοπιμότητες και να υπάρξουν διαδικασίες αξιολόγησης για να γνωρίζουν οι υποψήφιοι φοιτητές τόσο το μορφωτικό όσο και το επιστημονικό αντίκρισμα των ιδρυμάτων που επιλέγουν».

4: Ποια είναι , ως φορέα της εκπαίδευσης ,  η άποψή σας για τις κινήσεις Παπανδρέου να προβάλλει, διαρκούσης της προεκλογικής περιόδου, ευαίσθητα για την ελληνική κοινωνία ζητήματα όπως αυτό του τρόπου πρόσβασης των νέων στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση;

«Ο αποσπασματικός τρόπος που τα προβάλλει και η έλλειψη μιας ολοκληρωμένης και μελετημένης πρότασης με προβληματίζει σε προσωπικό επίπεδο. Οι εξαγγελίες του κ. Παπανδρέου δείχνουν περισσότερο υποθέσεις εργασίας προς συζήτηση, παρά συγκροτημένη άποψη για το μέλλον της εκπαίδευσης στον τόπο. Κάθε υποψιασμένος πολίτης μπορεί να σκεφτεί ότι στη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου οι εξαγγελίες αυτές μπορούν να λειτουργήσουν ως πυροτεχνήματα. Θυμίζω ότι στο πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ του 1981 προβλεπόταν η πλήρης κατάργηση των τότε Πανελληνίων εξετάσεων.  Μόνο που μετεκλογικά οι τελευταίες απλά μετονομάστηκαν σε Πανελλαδικές».

Πως σχολιάζετε τις προγραμματικές θέσεις του ΠΑΣΟΚ για την Παιδεία; Ποια είναι τα κομβικά σημεία διαφορών από τις αντίστοιχες θέσεις της ΝΔ;

«Στο σημείο αυτό προβληματίζομαι έντονα γιατί εν αντιθέσει με τη ΝΔ που από τον περασμένο Μάιο παρουσίασε το πρόγραμμά της για την παιδεία σε πλήρη μορφή, το ΠΑΣΟΚ δεν έχει παρουσιάσει μια ολοκληρωμένη πρόταση. Κάποιες εξαγγελίες γίνονται περιοδικά και χωρίς άμεση σύνδεση μεταξύ τους. Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα έρχονται σε αντίθεση με πολιτικές που εφαρμόζονται αυτή τη στιγμή από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ στο Υπουργείο Παιδείας. Από την άλλη πλευρά υπάρχει μια μελετημένη και ολοκληρωμένη πρόταση με κεντρική φιλοσοφία την αναβάθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος, την ενίσχυση του ανθρωποκεντρικού του χαρακτήρα και την επένδυση στην παιδεία, ώστε να αποτελέσει τον φορέα για την κοινωνική πρόοδο του τόπου στον αιώνα που διανύουμε».

Με τη δήλωσή του υπέρ της ίδρυσης μη κρατικών πανεπιστημίων, ο Γ. Παπανδρέου, ουσιαστικά υιοθέτησε μια πάγια θέση της ΝΔ, για την οποία μάλιστα το κόμμα σας είχε δεχθεί οξεία κριτική από την κυβέρνηση. Τι απαντάτε;

«Με το ερώτημα που βρισκόταν ο κ. Παπανδρέου, όταν το θέμα συζητιόταν στη διαδικασία της συνταγματικής αναθεώρησης. «Κατόπιν εορτής» εκτόξευσε άλλη μια φωτοβολίδα που δεν έπεισε ούτε τους ίδιους τους υποστηρικτές του. Τα μη κρατικά πανεπιστήμια αποτελούν μια αναγκαιότητα που επιβάλλεται από τις σύγχρονες συνθήκες ζωής. Έχει έρθει η ώρα να σταματήσει ο παραλογισμός στη χώρα μας και να ακολουθήσουμε το ρεύμα της εξέλιξης στο διεθνές εκπαιδευτικό περιβάλλον».

Αντωνάκος  Αντώνης

Η ΒΡΑΔΥΝΗ

2/3/2004